Het is nu vier jaar geleden, dat in december 2012 vier partijen in een voor Nederlandse begrippen spectaculaire veiling tegen recordprijzen vergunningen weten te verkrijgen om een 4G netwerk op te bouwen. Naast de twee vertrouwde hoofdrolspelers KPN en Vodafone, weet ook T-Mobile een partje van de taart te bemachtigen evenals Tele2, dat na de verrassende primeur met testen van een hoge snelheidsnetwerk de overstap maakt van kanaalgebruiker naar leverancier. Vier partijen krijgen tegen evenzoveel miljarden Euro’s licenties om naast de bestaande netwerken voor GSM (Global System for Mobile Communications, tweede generatie mobiel of 2G, het protocol uit de hoogtijdagen van de Nokia’s) en UMTS (Universal Mobile Telecommunications System of 3G, de verzamelnaam voor alle protocolafspraken in de range tussen 2G en volwaardig LTE), over te gaan tot uitrol van de nieuwe LTE (Long Term Evolution of 4G, zoals de naam al aangeeft een high performance afstammeling van de vorige generatie) netwerken.
MVNO’s op 4G
Vier jaar later is het nog steeds dit viertal providers dat met een eigen netwerk de inmiddels enorm gegroeide markt bedient. Naast de spelers met een eigen netwerk opereren diverse andere partijen, de zogenaamde MVNO's (Mobiele Virtuele Netwerk Operators), die als een soort makelaars capaciteit inhuren bij de vier netwerk providers om die met eigen diensten te vermarkten in diverse segmenten: van zo goedkoop mogelijke sim only abonnementen voor particulieren tot specifieke zakelijke premiumpakketten. Het heeft overigens tot diep in 2013 geduurd, voordat alle netwerken echt opengesteld werden.
Uitbouw capaciteit en snelheid
Dat wil niet zeggen dat die netwerken dan ook meteen optimaal dienst deden. Eind 2015 is de landelijk dekking van KPN, Vodafone, T-Mobile en Tele2 grofweg 97, 87, 85, 50 percent. KPN en Vodafone hebben de meeste antennes die met de laagste frequenties het grootste gebied bedienen, wat als keerzijde van de medaille doorgaans ook een lagere snelheid impliceert. Ook Tele2 kiest voor die 800Mhz band. Eind 2016 is de gemiddelde beschikbaarheid opgelopen naar 84,1%, daarmee staat Nederland wereldwijd op de 5e plaats (na Zuid Korea, Japan, Lithauwen en Hong Kong) Hoewel de theoretische snelheden van de netwerken vrij hoog zijn (120 – 225 Mb/s) werd in de praktijk eind 2015 ongeveer 20 Mb/s gehaald. Een jaar later is dat opgelopen tot 33,84 Mb/s. Daarmee doen we het als Nederland nog niet zo slecht: de wereldwijde gemiddelde 4G snelheid bedraagt 17,4 Mb/s (cijfers: OpenSignal, The State of LTE, nov 2016).
Toekomst
Omdat KPN als enige aanbieder over alle frequenties beschikt, zou die ook de meeste capaciteit en de hoogste snelheden moeten kunnen bieden. Veruit de meeste MVNO’s kopen dan ook in bij KPN: van twintig virtuele providers zit er 1 bij T-Mobile, 2 bij Vodafone en de rest bij KPN. Daaronder vinden we zowel de meest bekroonde mobiele provider voor particulieren, Simyo, de kampioen in het prepaid en sim only segment, als ook de concurrerende runner up, Youfone, die als opmerkelijk extraatje een hogere 4G snelheid biedt dan KPN zelf, namelijk 256 Mb/s. Hogere snelheden zijn mogelijk door frequenties te combineren, uiteraard is dat vooral van belang voor mobiel internet met een steeds intensiever media gebruik. In 2015 zijn KPN en Vodafone begonnen met de uitrol van hiervoor bedoelde 4G+ (of LTE Advanced) netwerken. Meest interessante MVNO op dit gebied is natuurlijk Ziggo. Met het op handen zijnde huwelijk tussen deze kabelgigant en content provider met de mobiele netwerkbeheerder Vodafone ontstaat een machtsblok, dat de verhoudingen in de markt danig kan veranderen. KPN mag vrezen voor haar dominante positie.
